Verdi op z'n elegantst: Carlo Bergonzi (1924 - 2014)

Klein, buikig, een knobbelneus: Carlo Bergonzi, de Italiaanse operaster die vrijdag op 90-jarige leeftijd in Milaan is overleden, wist dat hij niet de looks had van Rudolph Valentino. Bovendien was hij geen begenadigd acteur. Maar als Bergonzi begon te zingen, verdampte elk theatraal bezwaar. Met zijn elegant golvende, moeiteloos klinkende en nooit sentimentele geluid groeide hij uit tot een van de vermaardste Verdi-tenoren van de 20ste eeuw.

Als zoon van een kaasmaker werd hij in 1924 geboren in een vlek nabij het Noord-Italiaanse Cremona. Toeval: op nog geen kilometer van Bergonzi's ouderlijk huis lag het landgoed waar Giuseppe Verdi decennialang had gewoond. Vanuit het kerkkoor stroomde Bergonzi door naar het conservatorium van Parma. Hij maakte in 1947 z'n professionele debuut als bariton, maar trok zich spoedig terug. In 1951 meldde hij zich opnieuw, nu als tenor.

De Italiaanse omroep RAI schatte zijn talent onmiddellijk op waarde. Bergonzi speelde in 1951 een prominente rol in de festiviteiten rond Verdi's 50ste sterfjaar. Amper twee jaar later was hij al doorgestoten tot twee operapodia die ertoe doen: La Scala in Milaan en Covent Garden in Londen. Zijn internationale carrière nam vooral in New York een hoge vlucht. Na z'n debuut aan de Metropolitan Opera, in 1956, stapte Bergonzi er in 30 jaar meer dan 300 keer uit de coulissen.

Voor hem stond 'de juiste, oprechte expressie van de zanglijn' voorop. Om de karakters van Manrico, Alvaro en andere Verdi-helden uit te beelden, zei Bergonzi in een interview, 'moest ik leren acteren met mijn stem'.

Toen hij aantrad, begon de platenindustrie juist aan zijn bloeiperiode. Bergonzi zong in ruim 25 operaopnames, waarin hij zich liet leiden door befaamde dirigenten als Karajan, Giulini en Bernstein. Tot de operalegendes met wie hij het toneel deelde, behoorden Renata Tebaldi, Maria Callas en Joan Sutherland.

Na afscheidsoptredens in Londen (1992) en New York (1994) trad Bergonzi alleen in Italië nog af en toe op. In 2000 bracht hij operaliefhebbers in extase met de aankondiging dat hij in de New Yorkse Carnegie Hall zou debuteren als Verdi's Otello. Bergonzi wilde 'een laatste aandenken nalaten aan een grote carrière'. Zelfs de Drie Tenoren (Pavarotti, Domingo, Carreras) meldden zich aan de kassa.

Het liep uit op een teleurstelling. Op één wonderschoon moment na, schreef The Guardian, worstelde de bijna 75-jarige met z'n techniek. Bergonzi, teleurgesteld, liet de opera uitzingen door een vervanger.