Chinees lef en een Hollandse componistenhand

Yangzhi Ma

Wie door zijn oogharen naar de NJO Muziekzomer kijkt, kan zomaar het gevoel krijgen dat China de bossen rond Apeldoorn infiltreert. De artistiek directeur van het Gelderse trainingskamp voor orkest- en ensemblemuziek heet immers Xian Zhang. Op het wereldpodium is zij een niet onaanzienlijke dirigente. Bovendien krijgen de aanstormende professionals van het NJO Kamerorkest op hun zomerstage verse Chinese noten voorgeschoteld.

The Season of Qing Ming heet het premièrestuk van Yangzhi Ma (1987). De componiste hield de opdracht in 2013 over aan de Young Composers Meeting van Orkest De Ereprijs. Met een 18-koppige fanclub die uit China was overgevlogen, vulde ze een halve rij in het Amsterdamse Muziekgebouw aan 't IJ.

Ma leverde dankbare oefenklanken aan dirigent Antony Hermus en het NJO Kamerorkest, dit jaar samengesteld uit West-Europeanen, Mexicanen en een Russin. Ze moesten hijgen en mompelen, ritselen, kloppen en krassen. Orkestrale hamerslagen wisselden af met maten breekbaar als glas: een piccolo met een neerwaarts knakkend toontje; geruis dat smoort in stilte.

Yangzhi Ma studeert in Wenen bij Beat Furrer, een crack in de hedendaagse muziek. Vermoedelijk werd hij aangesproken door een wonderlijke mix van naïviteit en lef bij de Chinese. Onbeholpen zijn de overgangen waarmee ze van idee naar idee springt. Tegelijk fascineert Ma met klanken die je niet in een achternamiddag bij elkaar scharrelt.

Voor de ervaren kunstenaarshand konden de NJO'ers terecht bij composer in residence Rob Zuidam. In Canciones del Alma trad ook de zangeres aan die zijn liedcyclus twee jaar geleden in première bracht, de Vlaamse sopraan Katrien Baerts.

Castagnetten laat Zuidam achterwege in gevlamde muziek op tekst van de 16de-eeuwse Spaanse mysticus Johannes van het Kruis. Desondanks weerspiegelen zijn noten een intens gedroomd Spanje. Latijnse hartstocht, Moorse nachten, Iberisch doodsbesef: ze stulpen uit een korset van noordelijke beheersing.

Arabesken flakkerden ook in de keel van Baerts, bij uitstek in de duizend doden die ze stierf in het slotlied Mil muertes. Jammer dat het NJO Kamerorkest niet altijd als een perfecte voile rondom haar stem zat. Toch haalden Antony Hermus en de jongelui een hoog niveau. Kan niet anders of scouts bivakkeren voor de deur van de dirigent die volgend jaar het operahuis van Dessau vaarwel zegt.

★★★☆☆
Werken van Zuidam en Ma. NJO Kamerorkest o.l.v. Antony Hermus, m.m.v. Katrien Baerts (sopraan). Amsterdam, Muziekgebouw, 9/8.